Melancholia.  

Medyczne i kulturowe aspekty

na przestrzeni dziejów.

Bydgoszcz 23-24.04.2020 r.

 

Czarna żółć (gr. μελαινα χολή) to najbardziej tajemniczy humor w koncepcji  zdrowia i choroby stworzonej przez Hippokratesa (V/IV w. p.n.e.), która, po rozwinięciu przez Klaudiusza Galena (II w. n.e.) i średniowiecznych, arabskich uczonych, pozostawała aktualna w dyskursie medycznym do końca XVIII w. Przez większość tego czasu zajmowała wiodące miejsce w wyobrażeniach na temat stanów patologicznych ludzkiego organizmu. Powyższe pojmowanie istoty chorób miało znaczący wpływ na rodzaj podejmowanych terapii i stosowanych leków. Powiązana z tym typologia temperamentów wprowadziła do obiegu obraz melancholii – choroby cechującej się długotrwałym smutkiem i pojęcie melancholika – osoby, która niejako z przyrodzenia, ze względu na przewagę czarnej żółci w organizmie, wykazuje tendencje do częstego i nadmiernego smutku. Połączenie koncepcji humoralnej z astrologią przyporządkowało melancholię wpływom Saturna. Zaowocowało to licznymi nawiązaniami w sztuce, czego przykładem jest choćby, powszechnie znany, miedzioryt Melancholia I z 1514 r., autorstwa Albrechta Dürera. Jatroastrologia nie wytrzymała próby czasu. Została poddana krytyce przez naukę doby oświecenia. W tym samym okresie, wskutek rozwoju medycyny klinicznej, zrezygnowano z koncepcji humoralnej. Oba wątki przetrwały jednak poza medycyną. Obecnie większość ludzi zna swój znak zodiaku oraz temperament, nierzadko tłumacząc w ten sposób swoje samopoczucie i postępowanie. Trafność humoralnej koncepcji temperamentów sprawia, że posługuje się nią współczesna psychologia. Co za tym idzie melancholia i melancholicy stanowią nadal element składowy otaczającego nas świata. W świetle dzisiejszych standardów psychologii i psychiatrii, dawny termin „melancholia” został utożsamiony z pojęciem depresji, która jest obecnie groźną chorobą cywilizacyjną. Czy można jednak postawić między nimi znak równości? Kwestia ta pozostaje nadal otwarta. Polski psychiatra i humanista, profesor Antoni Kępiński (1918-1972) postulował, by wrócić do stosowania dawnego terminu „melancholia”, który jego zdaniem, lepiej oddaje stan człowieka pogrążonego w długotrwałym i odbierającym chęć życia smutku.               

Obszerny i wielopłaszczyznowy temat melancholii pozostaje zagadnieniem niewyczerpanym przez naukę. Jego złożoność wymaga interdyscyplinarnego podejścia. Celem konferencji jest więc próba przedstawienia aktualnych badań prowadzonych w następujących obszarach badawczych:

 

• Melancholia/depresja i melancholicy. Stan duszy i ciała.
• Wpływ Saturna. Znaki zodiaku. Melancholia w astrologii.
• Melancholia/depresja w kulturze (i popkulturze).
• Motyw melancholii/depresji w sztuce i literaturze.
• Melancholia i melancholicy w dawnym dyskursie medycznym.
• Leczenie depresji we współczesnej psychiatrii i psychologii.
• Społeczne i cywilizacyjne aspekty depresji.

 

Jesteśmy też otwarci na referaty wykraczające poza ich ramy, związane z tematem konferencji. Nie ograniczamy również zasięgu geograficznego, ani zakresu chronologicznego podejmowanych zagadnień.

Do udziału w konferencji zapraszamy wszystkich badaczy zainteresowanych jej tematyką, zaś w szczególności studentów i doktorantów oraz młodych (nawet tylko duchem) pracowników naukowych, reprezentujących kierunki związane z: medycyną, farmacją, psychologią, a także historią, historią sztuki, literaturoznawstwem, religioznawstwem, etnologią, antropologią kultury itp.

 

Czas na wygłoszenie referatu wynosił będzie 20 minut.

 

            Prosimy o wysyłanie zgłoszeń, nie później niż do 25.03.2020 r., na adres: melancholia.depresja@wp.pl. Abstrakt powinien zawierać od 1000 do 1500 znaków ze spacjami.

Organizatorzy zastrzegają sobie prawo do selekcji nadesłanych abstraktów. Lista osób zakwalifikowanych zostanie podana najpóźniej 1.04.2020 r..

Opłata konferencyjna wynosi 350 zł dla pracowników naukowych, 300 zł dla uczestników studiów doktoranckich oraz 200 zł dla studentów. Opłata obejmuje materiały konferencyjne, przerwy kawowe oraz opublikowanie wygłoszonego referatów w recenzowanej pracy zbiorowej. Zaznaczamy, że do druku będą skierowane tylko te prace, które uzyskają pozytywną opinię recenzentów i redaktorów.

Koszty noclegu oraz wyżywienia pozostają we własnym zakresie uczestników. Organizatorzy konferencji mogą pomóc w znalezieniu zakwaterowania.

 

Wszelkie pytania prosimy kierować na adres mailowy melancholia.depresja@wp.pl.